TẠI SAO ĐỨC MARIA
LÀ NGƯỜI «ĐẸP LÒNG THIÊN CHÚA?»
LÀ NGƯỜI «ĐẸP LÒNG THIÊN CHÚA?»
Khi đọc kinh Mân Côi, chúng ta ca tụng Mẹ Maria là «có phúc lạ hơn mọi người nữ». Nhân lễ Đức Mẹ Mân Côi, chúng ta cùng tìm hiểu lời kinh ấy: tại sao Mẹ lại có phúc như vậy? Chính thiên sứ truyền tin cho Mẹ đã cho biết: «Vì bà đẹp lòng Thiên Chúa». Câu nói ấy lại khơi dậy trong ta một thắc mắc khác: tại sao Mẹ lại đẹp lòng Thiên Chúa? Chúng ta thử trả lời cho thắc mắc đó để rút ra một bài học cho cách sống của mình, để cuộc đời chúng ta cũng trở nên đẹp lòng Thiên Chúa như Mẹ.
1. Đức Maria là người «đẹp lòng Thiên Chúa» Đọc lịch sử của các dân tộc, ta thấy có nhiều thiếu nữ nghèo nàn, thuộc giai cấp thấp nhất trong xã hội, nhưng bỗng nhiên trở nên cao trọng thuộc loại nhất trong nước. Lý do: chỉ vì thiếu nữ ấy là người đẹp lòng vua, được vua yêu thương đưa lên làm hoàng hậu, một chức vụ mà ngay cả tể tướng cũng phải kính nể. Thiếu nữ ấy đẹp lòng nhà vua có thể vì sắc đẹp, vì tài năng, vì đức độ, hoặc vì tất cả những thứ ấy hợp lại, tùy theo tính khí và cách suy nghĩ của từng ông vua.
Trường hợp của Đức Maria có phần nào tương tự. Mẹ được chọn làm Mẹ của Đức Giêsu, Ngôi Hai Thiên Chúa. Vì thế, Mẹ trở nên hết sức cao trọng trước mặt Thiên Chúa và loài người, nên Mẹ được sứ thần kính cẩn chào với tư cách «Đấng đầy ân sủng, Đức Chúa ở cùng bà». Lý do khiến Mẹ được như thế đã được sứ thần cho biết: «Vì bà đẹp lòng Thiên Chúa». Một vấn đề thiết tưỏng rất ích lợi cho chúng ta là xét xem Mẹ Maria «đẹp lòng Thiên Chúa» chủ yếu ở điểm nào. Và đó chính là những điểm chúng ta cần bắt chước. Bắt chước Mẹ ở điểm ấy không phải để được trở nên cao trọng giống như Mẹ, vì khi ta vừa nhắm mục đích ấy thì lập tức ta đã khác biệt với Mẹ một trời một vực rồi, và ta đã trở nên không đẹp lòng Thiên Chúa ngay từ mục đích ấy rồi. Chính vì Mẹ không hề mong muốn mình trở nên cao trọng, nên Mẹ mới «đẹp lòng Thiên Chúa», và bởi thế mà trở nên cao trọng. Vì Thiên Chúa vẫn hành động theo kiểu: «Chúa giơ tay biểu dương sức mạnh, dẹp tan phường lòng trí kiêu căng. Chúa hạ bệ những ai quyền thế, Người nâng cao mọi kẻ khiêm nhường» (Lc 1,51-52).
Nếu đặt việc «đẹp lòng Thiên Chúa» làm mục đích, thì kết quả là bình an, hạnh phúc, cao trọng tự nhiên sẽ tới. Nhưng nếu lấy chính hạnh phúc hay việc trở nên cao trọng của mình làm mục đích, thì mục đích ấy sẽ không đạt được, mà có thể còn bị phản nghịch lại. Đúng như Đức Giêsu đã nói: «Ai yêu quý mạng sống mình, thì sẽ mất; còn ai coi thường mạng sống mình ở đời này, thì sẽ giữ lại được cho sự sống đời đời» (Ga 12,25). Như thế, mục đích phải là Thiên Chúa thì kết quả mới là hạnh phúc của bản thân ta. Còn nếu mục đích là chính bản thân ta, thì kết quả không còn là bản thân ta nữa, mà lại là một cái gì phản lại ta. Đó là qui luật ta cần nắm vững. Trong chiều hướng này, Đức Giêsu cũng khuyên ta: «Trước hết hãy tìm kiếm Nước Thiên Chúa và đức công chính của Người, còn tất cả những thứ kia, Người sẽ thêm cho» (Mt 6,33). «Những thứ kia» bao gồm tất cả những gì tốt đẹp liên quan đến ta, nó sẽ đến sau như kết quả tất yếu của việc «tìm kiếm Nước Thiên Chúa» mà ta phải đặt làm mục đích. Nó chỉ có thể là kết quả chứ không thể là mục đích.
2. Coi bản thân mình là mục đích,
xem Thiên Chúa và tha nhân là phương tiện,
là nguồn gốc mọi tội lỗi và sự dữ Theo truyền thống Kitô giáo, Luxiphe (Lucifer) – có nghĩa: mang ánh sáng – là một phẩm vị thiên thần tốt đẹp nhất, đáng yêu nhất, quyền thế nhất, hơn tất cả các phẩm vị thiên thần khác trên thiên đàng. Nếu thế, ắt hẳn ông ta phải có rất nhiều nhân đức. Và đương nhiên mọi nhân đức đều có giá trị và đều làm đẹp lòng Thiên Chúa. Nhưng cuối cùng thiên thần này đã trở thành ma quỉ, thành nguyên lý xấu ác vượt trên mọi xấu ác, và thành nguồn gốc phát sinh mọi điều xấu ác và đau khổ. Lý do: ông đã coi «cái tôi» của ông quá lớn, ông đặt bản thân mình lên trên Thiên Chúa, coi Thiên Chúa là phương tiện, còn bản thân mình là mục đích. Tật xấu này là căn bản của mọi tật xấu, và làm cho mọi nhân đức mình đang có trở nên vô giá trị. Ađam và Eva cũng vậy, đã đánh mất hạnh phúc của mình và của con cháu cũng vì đặt quyền lợi bản thân mình cao hơn cả Thiên Chúa.
Thiên Chúa không phải là Đấng ích kỷ và cao ngạo, không muốn con cái hay tạo vật của mình lên cao bằng mình. Cha mẹ luôn luôn mong muốn cho con cái hơn mình, vì «con hơn cha là nhà có phúc». Thiên Chúa không hề kém quảng đại và khoáng đạt hơn các bậc cha mẹ thế gian. Mọi kiểu giải thích Kinh Thánh cho rằng chỉ vì Luxiphe và con người muốn bằng Thiên Chúa, nên đã bị Thiên Chúa chúc dữ. Giải thích như thế thì rõ ràng là đi ngược lại với kinh nghiệm bản thân của các bậc cha mẹ là luôn luôn mong cho con cái hơn mình. Giải thích như thế là coi Thiên Chúa cao ngạo, quá vị kỷ và đặt nặng «cái tôi» của mình hơn các bậc cha mẹ ở trần gian. Giải thích Kinh Thánh như thế một cách nào đó là hạ thấp phẩm chất của Thiên Chúa! Đức Giêsu đã từng khuyên chúng ta: «Anh em hãy nên hoàn thiện, như Cha anh em trên trời là Đấng hoàn thiện» (Mt 5,48) Chữ «như» ở đây ngoài ý nghĩa là coi Ngài là gương mẫu để bắt chước, còn có nghĩa là giống, bằng, ngang với. Thiết tưởng ai mong muốn nên hoàn thiện bằng Thiên Chúa, không phải vì muốn đề cao mình, mà muốn sống đúng phẩm giá Thiên Chúa ban cho mình, là một điều đáng khen, và chắc chắn sẽ được Thiên Chúa chúc phúc. Chính Thiên Chúa không hề đặt nặng «cái tôi» của Ngài, điều đó được phản ảnh trung thực qua bản thân và đời sống Đức Giêsu, Ngôi Hai Thiên Chúa, Đấng đã sống tinh thần tự hủy, nghĩa là coi nhẹ «cái tôi», đến tận cùng (x. Pl 2,6-8).
Tội của Luxiphe và tổ tông con người là đã coi «cái tôi» của mình quá quan trọng, quá lớn, tự biến mình thành mục đích và coi Thiên Chúa cũng như tha nhân chỉ là phương tiện.
3. Điều làm Mẹ đẹp lòng Thiên Chúa nhất
chính là Mẹ đã từ bỏ «cái tôi» của mình trước Thiên Chúa Nếu coi «cái tôi» của mình như mục đích, coi Thiên Chúa hay tha nhân như phương tiện là điều làm mất lòng Thiên Chúa nhất và là nguồn gốc phát sinh mọi tội lỗi, thì trái lại, tinh thần tự hủy hay từ bỏ «cái tôi» là điều làm đẹp lòng Thiên Chúa nhất, và là nguồn phát sinh an vui và hạnh phúc. Thiết tưởng đây chính là nền tảng căn bản nhất của tình yêu, của sự thánh thiện, của mọi nhân đức. Có đầy đủ mọi nhân đức khác, mà thiếu tinh thần căn bản này, thì mọi nhân đức ấy đều không có nền tảng giá trị.
Sau Đức Giêsu, thì Đức Maria chính là mẫu gương sáng giá nhất về tinh thần tự hủy. Rất nhiều phụ nữ Do Thái đồng thời với Mẹ mong ước được làm mẹ của Đấng Thiên Sai mà các ngôn sứ hứa, để hưởng sự giàu sang và vinh quang tột bậc cho mình. Còn Đức Maria thì không hề mong muốn gì cho bản thân mình, Mẹ chỉ nghĩ tới vinh quang của Thiên Chúa và hạnh phúc của tha nhân. Mẹ muốn mình trở nên một công cụ để thực hiện mục đích vị tha ấy. Theo truyền thống Công giáo, Mẹ muốn hiến cuộc đời mình để phụng sự Thiên Chúa, không tưởng nghĩ đến hạnh phúc riêng của mình, cụ thể như chuyện vợ chồng. Việc đính hôn với Giuse chỉ là một cách khôn ngoan trước mặt người đời để cả hai có thể thực hiện lý tưởng ấy. Vì thế, khi được sứ thần cho biết ý định của Thiên Chúa, Mẹ đã thắc mắc ngay: «Việc ấy sẽ xảy ra cách nào, vì tôi không biết đến việc vợ chồng!». Mặc dù đang bị thu hút bởi lý tưởng ấy, nhưng khi biết được thánh ý Thiên Chúa muốn mình đi theo con đường khác, thì Mẹ sẵn sàng dẹp bỏ ngay ý riêng của mình để trả lời: «Vâng, tôi đây là nữ tỳ của Chúa, xin Chúa cứ làm cho tôi như lời sứ thần nói».
Vậy, muốn đẹp lòng Thiên Chúa, điều quan trọng là chúng ta phải từ bỏ «cái tôi» của mình trước Thiên Chúa và tha nhân. Đó cũng là điều kiện quan trọng nhất để chúng ta có thể thật sự yêu Thiên Chúa và thương tha nhân cách đúng nghĩa và đẹp lòng Thiên Chúa nhất.
